Tất Tật Về Học Và Thi Môn Financial Statement Analysis CFA

Vấn đề phân tích báo cáo tài chính có ý nghĩa rất quan trọng đối với hoạt động quản trị doanh nghiệp. Trong các con số tài chính được thống kê trên các báo cáo tài chính, để những đối tượng sử dụng báo cáo hiểu được ý nghĩa những con số này, đòi hỏi sử dụng những phương pháp, công cụ phân tích để xuất bản ra một báo cáo đem lại cho người đọc những thông tin hữu ích, dễ hiểu và sử dụng nhanh trong quá trình ra quyết định của mình. Thật không bất ngờ khi báo cáo và phân tích tài chính là một trong những môn chiếm tỷ trọng cao nhất của chương trình CFA, đặc biệt là ở Level 1. Vậy Financial Statement Analysis (FSA) là gì, cung cấp những mảng kiến thức nào và phương pháp học sao cho hiệu quả? Hãy cùng SAPP tìm hiểu tổng quan qua bài viết này nhé.

1. Học Financial Statement Analysis

Financial Reporting and Analysis là môn học về Phân tích báo cáo tài chính. Tại đây, bạn sẽ được tìm hiểu chi tiết về hệ thống báo cáo tài chính (nhấn mạnh vào các tiêu chuẩn quốc tế, IFRS) và phân tích về thuế, nợ, hoạt động toàn cầu... Ở môn này các bạn phải học cả chuẩn mực kế toán quốc tế (IFRS) và của Mỹ (US GAAP). Có hơi khác biệt với Việt Nam, tuy nhiên việc nắm nguyên lý thực hành là quan trọng, vì kế toán Việt Nam cũng bị ảnh hưởng bởi hệ thống kế toán IAS 1999, tiền thân của hệ thống IFRS hiện giờ.

1.1. Nội dung môn học

Nội dung môn học Financial Statement Analysis bao gồm:

• Giới thiệu về các hệ thống báo cáo tài chính: IFRS & US GAAP;
• Phân tích các loại báo cáo tài chính;
• Các nghiệp vụ về hàng tồn kho;
• Các nghiệp vụ kế toán về tài sản cố định dài hạn;
• Các nghiệp vụ kế toán về thuế thu nhập doanh nghiệp;
• Các nghiệp vụ kế toán về tài sản và nợ ngoại bảng;
• Phân tích các tỷ số tài chính;
• Chứng khoán và các nguồn thu từ cổ phiếu;
• Phát hiện các dấu hiệu sai lệch trong báo cáo tài chính.

1.2. Tỷ trọng nội dung thi của môn học

Nội dung môn Financial Statement Analysis trong kỳ thi CFA Level 1 chiếm 11 - 14%, kỳ thi Level 2 chiếm 10-15%, kỳ thi Level 3 chiếm 0%.

Tỷ trọng nội dung thi môn Financial Statement Analysis trong từng cấp độ

2. Ôn thi Financial Statement Analysis

2.1. Tài liệu ôn thi

Financial Statement Analysis là môn quan trọng chiếm tỷ trọng cao trong hệ thống môn CFA Level 1, vậy nên, việc học và ôn tập kiến thức môn này chắc chắn sẽ giúp bạn cải thiện khá nhiều điểm số chung. Bạn có thể tham khảo tài liệu như CFA Program Curriculum Ebook Information hoặc Schweser Notes để tiếp cận kiến thức sâu rộng hơn.

Ngoài ra bạn có thể tham khảo thêm:

• Sê-ri Youtube: How to make Journal Entries, General Journal, General Ledger, T-Account, Chart of Accounts
• Sách giáo khoa tham khảo: Financial and Managerial Accounting của Warren, Reeve & Duchac
• Tóm tắt Trọn bộ kiến thức Financial Statement Analysis của SAPP Academy

>>> Xem thêm: Các Nguồn Tài Liệu Học Và Thi CFA Uy Tín

2.2. Kinh nghiệm ôn thi từ giảng viên

Theo anh Nguyễn Đức Thái, giảng viên CFA tại SAPP Academy, với các môn về FSA (Phân tích báo cáo tài chính) thì anh khá tự tin vì đã làm kiểm toán vài năm và có ACCA rồi nên không lo lắm. Với những bạn chưa học qua kế toán thì bảo môn này khá khoai vì có nhiều công thức để nhớ. Bí kíp là nên hỏi anh chị đi làm các công việc liên quan đến chuẩn mực và kiểm toán, nhờ họ review lại cho là sẽ nhanh hiểu thôi. Bên cạnh đó cũng có thể ghi lại toàn bộ công thức theo một logic của riêng mình để ghi nhớ. Tờ tóm tắt công thức cũng là một ý tưởng hay nếu không có thời gian tự tóm tắt.

>>> Xem thêm: Kinh Nghiệm Học & Thi CFA Level 1 Từ Giảng Viên SAPP Academy - Nguyễn Đức Thái 

3. Checklist ôn thi Financial Statement Analysis

• Bắt đầu ôn thi sớm: Đây là một chủ đề lặp đi lặp lại trên các Level khác nhau, nhưng đó là chìa khóa cho FRA. Đây là cấp độ dài nhất và rất quan trọng. Đối với những bạn chưa làm quen nhiều với kế toán, chắc chắn bạn sẽ thấy thuế thu nhập và tài sản dài hạn nằm trong số những phần khó nhất. Bạn có thể phân bổ thêm thời gian cho những phần này.
• Thành thạo mối liên hệ giữa các chỉ tiêu trên 3 loại Báo cáo tài chính: FSA ban đầu là các khái niệm kế toán mang tính giới thiệu, đặt nền tảng cho toàn bộ môn FSA tại Level 1 và Level 2. Bạn nên "hạ nhiệt" nếu bạn muốn thành thạo trong phần còn lại của FSA. FSA (và kế toán nói chung) trở nên dễ dàng hơn nhiều khi bạn biết cấu trúc của bảng cân đối kế toán (B/S - Balance sheet), báo cáo kết quả kinh doanh (I/S - Income statement) và báo cáo lưu chuyển tiền tệ (CF - Cash flow statement), cùng với các tương quan cơ bản giữa chúng. Cụ thể là hãy tạo cho bạn mô hình tài chính đơn giản với 3 báo cáo - B/S, I/S và CF, dựa trên một ngành công nghiệp đơn giản. Điều này thường có nghĩa là một ngành dịch vụ không có hàng tồn kho thì chi phí bán hàng tốt,... Sau đó, hãy nghiên cứu chi tiết các mục kế toán nằm trong các báo cáo tương ứng và mối liên hệ giữa chúng. Một khi bạn thành thạo với mô hình đơn giản này, hãy xây dựng một mô hình phức tạp hơn liên quan đến sản xuất. Sẽ mất thời gian để tìm ra phương cách nhưng nó rất đáng giá.
• Đừng bỏ qua bất kỳ phần nào trong FSA: Bởi vì kiến thức ở Level 1 sẽ chi tiết hơn ở Level 2. Khi bạn nắm được các nguyên tắc cơ bản, bạn sẽ dễ dàng vượt qua FSA.
• Chuyên ngành kế toán - Đừng đánh giá thấp môn này: Các khóa học kế toán tài chính bạn tham gia hầu hết là từ quan điểm của kế toán viên hoặc kiểm toán viên. Tuy nhiên, trong kỳ thi CFA, ứng cử viên nên nhìn mọi thứ dưới góc nhìn của một nhà phân tích. Level 1 có thể dễ dàng hơn cho kế toán viên và CPAs (Chuyên gia kế toán) vì nó liên quan đến kế toán tài chính cơ bản. Ở Level 2, thay vì biết cách hoạt động của thẻ ghi nợ và tín dụng, người ta cần đọc báo cáo tài chính và biết chúng ảnh hưởng đến triển vọng tương lai của công ty như thế nào.
• Hãy xem đây là giá trị gia tăng cho sự nghiệp của bạn, không chỉ cho kỳ thi CFA: Nắm vững kế toán tài chính là một kỹ năng cơ bản cho các nhà phân tích tài chính. Một số nhà phân tích có thể thoát khỏi nó và được thăng cấp lên cấp quản lý mà không cần biết cách hoạt động của thẻ ghi nợ và tín dụng. Tuy nhiên, những người này sẽ không bao giờ tự tin về mặt kỹ thuật bởi vì hố sâu khổng lồ này không bao giờ được lấp đầy và sửa chữa.

4. Một vài lưu ý cho việc học và thi môn Financial Statement Analysis

Bạn bắt buộc phải biết cách đọc và giải thích 3 thành phần của báo cáo tài chính: Bảng cân đối kế toán, Báo cáo kết quả kinh doanh và Báo cáo lưu chuyển tiền mặt. Với những bạn học chuyên ngành Kế toán – Kiểm toán, sẽ không khó khăn mấy cho các bạn, nhưng với những bạn khác, sẽ mất khá nhiều thời gian để nắm vững được phần này.

Sau đó, những khái niệm phức tạp hơn sẽ được giới thiệu: ghi nhận doanh thu (revenue recognition); số lượng cổ phiếu pha loãng (diluted shares outstanding); phương pháp tính toán dòng tiền (cash flow calculation methods); phân tích hàng tồn kho (inventory analysis); phân tích tài sản dài hạn và khấu hao (analysis of long term assets and depreciation) và thuế (tax).

Lưu ý: Bạn phải ghi nhớ những điểm giống nhau và khác nhau giữa chuẩn US GAAP và IFRS.

Đặc biệt, bạn nên chú ý đến phần nợ tài chính (financing liabilities); tài sản cho thuê (lease) và những tài khoản ngoại bảng (off-balance sheet items). Những khái niệm này rất phức tạp và khó hiểu nếu bạn mới tiếp xúc với nó lần đầu tiên, và không may là nó rất hay xuất hiện trong những đề thi (thử). Bạn hãy dành thời gian để tập trung vào những phần này. Đây là những phần khó nhất trong FSA Level 1. Còn ở phần Level 2 có các khái niệm quan trọng như: Kế toán hưu trí (Pension Accounting); Kế toán đa quốc gia (Multinational Accounting); Đầu tư liên ngành (Inter-corporate Investment); Kỹ thuật Báo cáo và phân tích tài chính (Financial Reporting and Analysis Techniques); Tài sản tồn kho và tài sản dài hạn (Inventory & Long-lived Assets).

Ngoài ra, bạn sẽ phải học về các tỷ số như Vòng quay hàng tồn kho (inventory turnover ratios), vòng quay phải thu, phải trả (receivables – payables turnover),... Những công thức này rất đơn giản, nhưng sẽ có rất nhiều công thức, vì vậy tốt nhất là hiểu được logic của chúng chứ đừng học vẹt.

5. Lời kết

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn nắm được những thông tin tổng quan nhất về môn Financial Reporting and Analysis trong hệ thống các môn học CFA. Nếu môn Economics và Quantitative Methods cung cấp những bước nền tảng đầu tiên thì chính FSA là môn đưa bạn những khái niệm thực sự cơ bản về nội tại của một doanh nghiệp. Việc phân tích hoạt động kinh doanh doanh nghiệp không những đưa ra cho người đọc hiểu hoạt động của doanh nghiệp trong khoảng thời gian đó là như thế nào (hiệu quả đến đâu, thực hiện ra sao, khó khăn vướng mắc chỗ nào) mà cần đánh giá được tác động cũng như tiềm năng của doanh nghiệp trong thời gian tới. Bởi lẽ điều nhiều nhà đầu tư, cổ đông hoặc nhà điều hành doanh nghiệp quan tâm nhất là hướng đi của doanh nghiệp trong thời gian tới như thế nào! Không giống như các môn khác, môn này bạn phải ghi nhớ rất nhiều tài liệu mà không có lý thuyết cơ bản nào có thể liên kết mọi thứ lại với nhau. Vì vậy, hãy dành nhiều thời gian thực hành để hiểu và phân tích được các khoản mục của báo cáo tài chính.